Osoby zainteresowane inwestowaniem swoje kapitału mają do wyboru różne możliwości. Wśród nich znajdują się m.in. kontrakty terminowe. W tym słowniczku przedstawimy nieco bliżej, co to kontrakt terminowy i co warto o nim wiedzieć. Zapraszamy do lektury.
Co to jest kontrakt terminowy?
Na początku odpowiedzmy na pytanie, co to jest kontrakt terminowy. Zgodnie z przyjętą definicją jest to instrument pochodny (derywat). Oznacza to, że wpływ na kurs kontraktu terminowego ma wartość innego instrumentu finansowego, który klasyfikowany jest jako instrument bazowy. W dużym skrócie kontakt to umowa między dwoma stronami, w której jedna strona zobowiązuje się nabyć, a druga sprzedaż instrument po z góry ustalonej cenie.
Rodzaje kontraktów terminowych
Istnieją dwa podstawowe rodzaje kontraktów terminowych. To:
- kontrakty futures (związane z giełdą);
- kontrakty forward (zawierane na rynku pozagiełdowym).
Ponadto ze względu na rodzaj instrumentu będącego przedmiotem kontraktu wyróżnia się m.in.:
- kontrakty na instrumenty finansowe (finansowe kontrakty terminowe);
- kontrakty na towary;
- kontrakty energetyczne;
- kontrakty na instrumenty pochodne i derywaty.
Jak działają kontrakty terminowe?
Specyfika zawierania kontraktów terminowych polega na tym, że są one zawierane pod kątem finalizacji transakcji w przyszłości. Z drugiej strony warunki tej przyszłej transakcji ustalane są z odpowiednim wyprzedzeniem w momencie podpisania kontraktu. To ryzyko, które ponoszę obie strony, spekulując wzrost lub spadek wartości danego aktywa.
Mechanizm dźwigni finansowej
Przy kontraktach finansowych obserwuje się mechanizm dźwigni finansowej. Polega ona na tym, że strony transakcji mogą zawierać kontrakty na większe kwoty po wpłaceniu depozytu zabezpieczającego. Dzięki temu można uzyskać większe dochody przy mniejszym kapitale początkowym.
Procedura otwierania i zamykania pozycji
Kontrakty terminowe polegają na otwieraniu i zamykaniu pozycji. Procedura otworzenia pozycji to inaczej otwarcie transakcji kupna lub sprzedaży instrumentu bazowego. Zamykanie pozycji w kontrakcie finansowym może nastąpić w momencie jego wygaśnięcia lub wcześniej w trakcie sesji giełdowej. Polega to na zajęciu pozycji odwrotnej do tej, którą obecnie posiada inwestor.
Rozliczenie kontraktu: pieniężne vs. dostawa instrumentu
Obecnie obowiązują dwa sposoby rozliczenia kontraktu terminowego. To rozliczenia pieniężne lub dostawa instrumentu bazowego. W przypadku dostawy po wygaśnięciu kontraktu terminowego jego wystawca zobowiązany jest do dostarczenia określonej ilości instrumentu bazowego za z góry ustaloną kwotę. Drugi typ rozliczenia ma charakter pieniężny. Jedna strona wypłaca drugiej tzw. kwotę rozliczenia, która jest zyskiem z inwestycji w kontrakty.
Instrumenty bazowe i ich znaczenie
Instrumenty bazowe mogą mieć różną postać. Są one bardzo ważne z punktu widzenia inwestora. To od ich wartości zależy to, czy inwestor zarobi na zajętej pozycji inwestycyjnej, czy jednak poniesie straty. Jako instrument bazowy określa się obserwowalną zmienną, która wpływa na wycenę instrumentu pochodnego
Rodzaje instrumentów bazowych
Wyróżnia się różne rodzaje instrumentów bazowych. Wśród nich wymieniane są m.in.:
- akcje;
- obligacje;
- waluty;
- indeksy akcji;
- instrumenty pochodne;
- towary z nadanym walorem wymienności.
Wpływ zmian kursu na wartość kontraktu
Wpływ na wartość kontraktu terminowego ma zmiana kursu, czyli inaczej ceny instrumentu bazowego. Spadek kursu sprawia, że zyskuje osoba, które znajduje się w pozycji krótkiej. Wzrost kursu to dobry znak dla osoby, która stawia na pozycję długą. Przy poprawie kursu wartość kontraktu rośnie, a przy jego spadku się zmniejsza.
Terminy i ceny w kontraktach terminowych
W kontrakcie terminowym podaje się datę, w której następuje wygaśnięcie danego kontraktu. Oznacza to, że do tego konkretnego dnia musi nastąpić jego rozliczenie. Wybrane kontrakty terminowe mogą mieć różną częstotliwość wygasania (np.: co miesiąc, kwartał, pół roku). W kontraktach wskazuje się również na różne ceny, w tym: cenę terminową i kurs rozliczeniowy.
Terminy wygasania kontraktów
Każdy kontrakt terminowy ma z góry ustaloną datę jego wygaśnięcia. Obie strony znają go w momencie zawierania umowy. Termin wygasania może być określony wraz z końcem danego miesiąca lub w danym dniu. Jak już wspomniano, kontrakty terminowe mogą mieć różną częstotliwość wygasania (np.: co miesiąc, kwartał, pół roku).
Cena terminowa i kurs rozliczeniowy
Z punktu inwestora ważne są cena terminowa (ang. futures price) oraz kurs rozliczeniowy (ang. settlement price). Cena terminowa to kwota, po której zawiera się umowę. To cena uzgadniana indywidualnie przez sprzedawcę i kupującego i odnosi się do tego, ile trzeba będzie zapłacić za instrument w momencie wygaśnięcia kontraktu. Drugim pojęciem jest kurs rozliczeniowy. To cena ustalana na koniec każdego dnia handlowego na giełdzie. Dzięki niej określa się dzienne zyski i straty w kontraktach terminowych.
Uczestnicy rynku kontraktów terminowych
Na rynku kontraktów terminowych wyróżnia się kilku uczestników. Oczywiście są to kupujący i sprzedający. Ponadto wyróżnia się takie osoby jak:
- hedgerzy;
- spekulanci;
- arbitrażyści;
- market makerzy;
- instytucje finansowe;
- inwestorzy indywidualni.
Rola kupującego i sprzedającego
Kontrakt terminowy zawierany jest przez dwie strony. Kupujący to podmiot lub osoba, która zajmuje pozycję długą. Oznacza to, że kupuje aktyw, licząc na to, że jego kurs wzrośnie i w ten sposób zarobi. Sprzedający zajmuje pozycję długą, czyli liczy na to, że cena aktywu spadnie i w ten sposób wygeneruje zyski.
Obowiązki inwestora i brokera
Inwestorzy i brokerzy w kontraktach terminowych mają określone obowiązki. Przede wszystkim inwestor musi wpłacić depozyt zabezpieczający w momencie otwierania pozycji. Kolejnym obowiązkiem jest zamknięcie pozycji przed terminem wygaśnięcia kontraktu, aby uniknąć konieczności fizycznego dostarczenia aktywa bazowego. Broker to osoba, która pełni rolę pośrednika przy inwestycjach w kontrakty terminowe. Powinien zapewnić inwestorowi dostęp do rynku oraz prowadzić jego rozliczenia. Oczywiście każda ze stron ma obowiązek przestrzegania przepisów prawa i regulaminu danej giełdy.
Inwestowanie w kontrakty terminowe
Do czego służą kontrakty terminowe? Ten rodzaj inwestowania cieszy się sporą popularnością. To jedna ze strategii, która polega na kupowaniu lub sprzedawaniu kontraktów na różne aktywa. Wszystko po to, aby zabezpieczyć się przed ryzykiem rynkowym lub osiągnąć wymierne zyski finansowe. Obecnie kontrakty terminowe należą do najważniejszych instrumentów finansowych, z których korzystają różnego typu inwestorzy, w tym osoby prywatne.
Ryzyko i zabezpieczenie inwestycji
Oczywiście z każdym inwestowaniem wiąże się określone ryzyko. Strony kontraktu terminowego mogą mieć obawy związane z wiarygodnością partnera biznesowego. Właśnie dlatego stosuje się zabezpieczenie ryzyka kontrpartnera. Polega to na wpłaceniu depozytu zabezpieczającego. To skuteczna gwarancja finansowa, która zmniejsza ryzyko ponoszone przez strony kontraktu.
Zakładanie konta maklerskiego
Inwestowanie w kontrakty terminowe wymaga założenia konta maklerskiego. To zakłada się w domu maklerskim. Posiadanie tego konta umożliwia zarządzanie inwestycjami na giełdzie, w tym kontraktami terminowymi. Przed wyborem domu maklerskiego warto zapoznać się z renomą i ofertą wybranych podmiotów. Warto wybierać sprawdzonych i doświadczonych brokerów giełdowych. Zachęcamy do zapoznania się z naszym rankingiem kont maklerskich. Renomowany ekspert poprowadzi Cię od A do Z przez proces, jak kupić kontrakt terminowy.
Strategie inwestycyjne: pozycja długa vs. krótka
Podczas inwestowania można zająć pozycję długą (long) lub krótką (short). Pozycja długo zobowiązuje inwestora do zakupu aktywa po wcześniej ustalonej cenie. W całym procesie inwestor liczy na wzrost wartości aktywa i zarobek. Pozycja krótka to taka, w ramach której inwestor obstawia spadek wartości danego instrumentu bazowego. Oznacza to, że inwestor zarabia na spadkach, a nie na wzroście wartości aktywa.
Interesuje Cię inwestowanie? Dowiedz sie, czym są kontrakty CFD oraz co to transakcja SPOT. Zachęcamy do zapoznania się z naszymi artykułami dotyczącymi inwestowania.