GPW – skrót od Giełda Papierów Wartościowych, czyli podmiotu zajmującego się obrotem instrumentów finansowych, jakimi są papiery wartościowe, przy czym obrót ten odbywa się bez fizycznej dostawy papierów wartościowych. Transakcji kupna i sprzedaży papierów wartościowych zawierane są w systemie kursu jednolitego, notowań ciągłych oraz transakcji pakietowych.
Giełda papierów wartościowych – definicja
Giełda Papierów Wartościowych (GPW) to instytucja na polskim rynku kapitałowym, która umożliwia inwestorom kupowanie i sprzedawanie instrumentów finansowych, takich jak akcje, obligacje, czy inne papiery wartościowe. Do tego poprzez GPW spółki mogą pozyskiwać kapitał na rozwój swojej działalności poprzez emisję nowych akcji. GPW odgrywa kluczową rolę w gospodarce, zapewniając płynność rynku oraz umożliwiając firmom pozyskiwanie funduszy, a inwestorom lokowanie kapitału w celu pomnażania zysków. Warto przy tym pamiętać, że zyski uzyskane na giełdzie są objęte podatkiem od zysków kapitałowych, co wpływa na ostateczną stopę zwrotu dla inwestora.
Giełda papierów wartościowych – jak działa?
Działanie Giełdy Papierów Wartościowych (GPW) opiera się na zorganizowanym rynku, na którym dochodzi do kupna i sprzedaży różnych instrumentów finansowych, takich jak akcje, obligacje czy certyfikaty inwestycyjne. Proces ten odbywa się w ramach sesji giełdowych, które są ściśle regulowane i nadzorowane przez Komisję Nadzoru Finansowego (dawniej Komisję Nadzoru Bankowego). Giełda funkcjonuje na zasadzie elektronicznego systemu notowań, co oznacza, że transakcje są realizowane w czasie rzeczywistym.
Przede wszystkim giełda GPW działa codziennie w dni robocze. Z kolei godziny, w jakich przeprowadzane są transakcje, zależą od systemu notowań. Na GPW akcje notowane 2 różne sposoby:
- w systemie notowań ciągłych,
- w systemie notowań jednolitych.
W przypadku systemu notowań ciągłych sesja giełdowa startuje o godzinie 8:30, przy czym pierwsze transakcje zawierane są od godziny 9:00. Taka sesja trwa do godziny 17:00, kiedy to ustalany jest kurs zamknięcia. Następnie jeszcze przez 5 minut dokonywane są transakcje właśnie po kursie zamknięcia, by o 17:05 doszło do zakończenia dnia notowań.
Z kolei w przypadku systemu notowań jednolitych zlecenia przyjmowane są w godzinach od 8:30 do 11:00. Samo zawarcie transakcji odbywa się o godzinie 11:00 i wtedy ustalany jest kurs otwarcia. Następnie jeszcze przez 30 minut można przeprowadzać transakcje. Później przyjmowane są kolejne zlecenia, by o godzinie 15:00 ustalić kurs zamknięcia i zrealizować transakcje po takim kursie. W tym przypadku również inwestorzy mają dodatkowe 30 minut, aby sprzedawać i kupować akcje po kursie zamknięcia.
Na GPW inwestorzy składają zlecenia kupna lub sprzedaży instrumentów finansowych poprzez biura, lub domy maklerskie, które pełnią funkcję pośredników na rynku inwestycyjnym. Zlecenia te trafiają do systemu giełdowego, gdzie są zestawiane zgodnie z zasadami ustalania cen i priorytetami zleceń, takimi jak cena i czas złożenia. W efekcie tego procesu powstaje tzw. arkusz zleceń, który pokazuje aktualne oferty kupna i sprzedaży.
GPW funkcjonuje w oparciu o szereg indeksów giełdowych, które odzwierciedlają ogólną kondycję rynku. Najważniejszym z nich jest WIG (Warszawski Indeks Giełdowy), który obejmuje wszystkie spółki notowane na głównym rynku. Ponadto istnieją także indeksy sektorowe, takie jak WIG20 czy mWIG40, które skupiają się na wybranych grupach spółek.
Dodatkowo GPW oferuje różne segmenty rynku, takie jak rynek podstawowy, rynek NewConnect dla młodych, innowacyjnych spółek oraz Catalyst dla obligacji. Każdy z tych segmentów ma swoje własne zasady funkcjonowania i wymagania dotyczące notowania instrumentów finansowych.
Kto ustala ceny akcji na GPW?
Ceny akcji na Giełdzie Papierów Wartościowych nie są ustalane przez jedną osobę lub instytucję, ale kształtują się w wyniku transakcji pomiędzy kupującymi i sprzedającymi. Inwestorzy składają zlecenia kupna lub sprzedaży, podając ceny, po jakich są gotowi nabyć lub zbyć akcje (papiery wartościowe). Gdy zlecenie kupna po danej cenie natrafia na zlecenie sprzedaży po tej samej cenie, dochodzi do transakcji i tym samym ustalana jest aktualna cena akcji. Proces ten jest dynamiczny i ceny mogą zmieniać się w ciągu dnia w zależności od liczby i wartości składanych zleceń.
W praktyce oznacza to, że wartość akcji zależy od wielu czynników, w tym sytuacji finansowej spółki, perspektyw jej rozwoju, sytuacji makroekonomicznej, a także ogólnych trendów rynkowych.
GPW – historia
Historia Giełdy Papierów Wartościowych w Polsce sięga XIX wieku, kiedy to w Warszawie 12 maja 1817 roku powstała Giełda Kupiecka. Była to pierwsza instytucja tego typu na ziemiach polskich. Jednak działalność GPW w obecnej formie rozpoczęła się dopiero po transformacji ustrojowej. 16 kwietnia 1991 roku odbyła się pierwsza sesja na nowo utworzonej Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. Była to odpowiedź na potrzebę stworzenia rynku kapitałowego w Polsce po przejściu z gospodarki centralnie planowanej do wolnorynkowej.
Początkowo na GPW notowanych było tylko 5 spółek, a sesje odbywały się raz w tygodniu. Z kolei ceny akcji były określane przez pracowników giełdy za pomocą kalkulatorów na podstawie otrzymywanych zleceń. Z czasem giełda rozwijała się i wprowadzała nowe rozwiązania, w tym indeks cenowy WIG20 w 1994 roku. W tym czasie sesje giełdowe odbywały się już pięć razy w tygodniu.
Dziś Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie jest jednym z najważniejszych rynków kapitałowych w Europie Środkowo-Wschodniej, notując setki spółek z różnych branż. GPW odgrywa kluczową rolę w polskiej gospodarce, umożliwiając firmom pozyskiwanie kapitału na rozwój, a inwestorom oferując różnorodne możliwości inwestowania własnego kapitału.
Podsumowanie: Czym jest Giełda Papierów Wartościowych?
Co to jest GPW, czyli Giełda Papierów Wartościowych? Jest to kluczowa instytucja na polskim rynku kapitałowym, umożliwiająca inwestorom handel instrumentami finansowymi, takimi jak akcje i obligacje. Na GPW spółki mogą pozyskiwać kapitał poprzez emisję nowych akcji, co wspiera ich rozwój. Działanie giełdy opiera się na zorganizowanym rynku i odbywa się w ramach regulowanych sesji giełdowych. Inwestorzy składają zlecenia kupna lub sprzedaży poprzez domy maklerskie, co wpływa na kształtowanie się cen. Na GPW ceny akcji są dynamiczne i zależą od wielu czynników, takich jak sytuacja finansowa spółki i ogólne trendy rynkowe. Ponadto GPW działa w oparciu o elektroniczny system notowań, co umożliwia realizację transakcji w czasie rzeczywistym.