System bankowy to jeden z kluczowych elementów sektora finansowego na świecie. Jego podstawą są banki. Specyfika ich działania regulowana jest przez prawo międzynarodowe i krajowe. W Polsce obecny system bankowy powstał dopiero w 1990 roku i jest oparty na tzw. modelu niemiecko-japońskim. Z tego artykułu dowiesz się, jaka jest definicja banku, czym się on zajmuje, jak działa oraz jakie rodzaje banków wyróżniamy w Polsce.
Co to jest bank?
Czym jest bank? Odpowiadając na to pytanie, warto zwrócić uwagę na definicje: prawną i ekonomiczną. Zgodnie ze znaczeniem prawnym, bank to osoba prawna utworzona zgodnie z obowiązującymi przepisami ustawy, która działa „na podstawie zezwoleń uprawniających do wykonywania czynności bankowych obciążających ryzykiem środki powierzone pod jakimkolwiek tytułem zwrotnym. Podstawą jest tu ustawa Prawo bankowe.
Zgodnie z definicją ekonomiczną, bank to instytucja finansowa, która świadczy szeroki zakres usług. To m.in. udzielanie kredytów z pieniędzy uzyskanych od klientów i firm, gromadzenie środków na kontach bankowych i zarządzanie nimi, oferowanie inwestycji, wymiana waluty, i lokat bankowych oraz innych usług okołofinansowych. Ich szczegóły mogą różnić się w zależności od polityki przyjętej przez daną instytucję finansową.
Jak działają banki?
Wiesz już, co to bank. Teraz warto zastanowić się nad tym, jak działają banki w Polsce. Jak już wspomniano, podstawą prawną jest tu ustawa Prawo bankowe. To ona determinuje obszar działalności banków, jako instytucji finansowych. Banki komercyjne to najliczniej reprezentowana grupa w tej kategorii. Ich rolą jest zaspokajanie bieżącego popytu na pieniądze. Podstawowe zadania banków komercyjnych to:
- zapewnienie płynności finansowej;
- ocena zdolności kredytowej wnioskodawców;
- optymalizacja kosztów przechowywania gotówki;
- ograniczenie ryzyka depozytów.
Oczywiście bank komercyjny nastawiony jest na zysk. Tym jest różnica w oprocentowaniu kredytów i depozytów. Ponadto działalność tych podmiotów opiera się na zbieraniu depozytów od firm i gospodarstw domowych, a następnie pożyczaniu środków innym osobom indywidualnym, instytucjom i przedsiębiorcom. W ten sposób pieniądz jest cały czas w obiegu. Jeżeli w pewnym momencie każdy chciałby wypłacić swoje pieniądze, to okazałoby się, że jest ich mniej, niż widnieje to na kontach posiadaczy rachunków.
Rodzaje banków w Polsce
Jakie są rodzaje banków w Polsce? Podstawowy podział obejmuje: bank centralny (Narodowy Bank Polski), banki komercyjne i banki spółdzielcze. Specyfika działania poszczególnych rodzajów banków jest różna. Przykładowo:
- bank centralny nadzoruje funkcjonowanie całego systemu bankowego i pełni rolę instytucji stabilizującej;
- banki komercyjne są nastawione na zysk;
- banki spółdzielcze nie są nastawione na zysk.
W jednym z naszych artykułów wskazywaliśmy na to, czym jest identyfikacja banku. Zachęcamy do zapoznania się z jego treścią.