Co to jest Akcjonariusz?

Akcjonariusz – kim jest?

Akcjonariusz – podmiot (osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej) będący wspólnikiem spółki (akcyjnej lub komandytowo-akcyjnej), który jest posiadaczem akcji wyemitowanych przez daną spółkę. Posiadane akcje mogą być imienne lub na okaziciela.

Akcjonariusz – kto to?

Akcjonariusz to właściciel akcji, które zostały wyemitowane przez daną spółkę. Akcje te reprezentują udziały akcjonariusza w kapitale zakładowym takiej spółki, a ich posiadanie wiąże się z określonymi prawami i obowiązkami. Akcjonariuszem może zostać inwestor indywidualny, inwestor instytucjonalny (np. fundusz inwestycyjny) lub inna jednostka, która nabyła akcje w celu czerpania korzyści finansowych i uczestniczenia w zarządzaniu spółką. Wynika to z tego, że posiadanie akcji daje akcjonariuszom prawo do udziału w zyskach spółki (w formie dywidend), prawo głosu na walnym zgromadzeniu oraz inne prawa majątkowe i korporacyjne. 

Dodajmy, że posiadane przez akcjonariusza akcje mogą być imienne lub na okaziciela. Akcje imienne są przypisane do konkretnego akcjonariusza. Z kolei akcje na okaziciela mogą być przenoszone bez konieczności rejestracji zmiany właściciela.

Akcjonariusz ma szeroki zakres uprawnień, które można podzielić na uprawnienia majątkowe i korporacyjne. Przyjrzyjmy im się bliżej.

Do uprawnień majątkowych akcjonariuszy zaliczamy:

• Prawo do dywidendy – jest to prawo do udziału w rocznym zysku spółki. Dywidenda to część takiego zysku netto, którą spółka decyduje się podzielić pomiędzy swoich akcjonariuszy. Decyzję o wypłacie dywidendy i jej wysokości podejmuje walne zgromadzenie akcjonariuszy na podstawie rekomendacji zarządu.
• Prawo poboru akcji nowej emisji – jest to pierwszeństwo w nabyciu nowych akcji proporcjonalnie do liczby posiadanych akcji. W ten sposób akcjonariusze są zabezpieczeni przed rozwodnieniem ich udziałów w spółce.
• Prawo do udziału w kwocie likwidacyjnej – w przypadku likwidacji spółki akcjonariusz ma prawo do udziału w podziale majątku spółki, jaki pozostał po zaspokojeniu wszystkich zobowiązań. Kwota likwidacyjna dzielona jest pomiędzy akcjonariuszy proporcjonalnie do liczby posiadanych akcji.
• Prawo do zbycia akcji – akcjonariusz ma prawo do swobodnego zbycia posiadanych akcji, czy to na giełdzie papierów wartościowych, czy w ramach prywatnych transakcji.  

Do uprawnień korporacyjnych akcjonariuszy zaliczamy:

• Prawo do udziału w walnym zgromadzeniu – walne zgromadzenie podejmuje kluczowe decyzje związane z działalnością spółki, takie jak wybór członków zarządu i rady nadzorczej, zatwierdzanie sprawozdań finansowych czy wypłata dywidendy.
• Prawo głosu – akcjonariusz ma prawo głosu na walnym zgromadzeniu, a liczba głosów jest na ogół proporcjonalna do liczby posiadanych akcji. Dzięki prawie głosu akcjonariusz może wpływać na decyzje podejmowane przez spółkę.
• Prawo do informacji – jest to prawo do uzyskiwania informacji na temat m.in. działalności spółki, jej sytuacji finansowej, a także zapewniające dostęp do dokumentów i raportów finansowych.
• Bierne prawo wyborcze do organów spółki – akcjonariusz może kandydować do zarządu czy rady nadzorczej spółki.
• Prawo do zaskarżania uchwał walnego zgromadzenia – prawo to umożliwia akcjonariuszom ochronę własnych interesów oraz interesów spółki przed konsekwencjami decyzji, które mogą być szkodliwe lub niezgodne z przepisami.
• Prawo do wytaczania powództwa na rzecz spółki — prawo to umożliwia akcjonariuszom aktywne działanie na rzecz ochrony interesów spółki i jej majątku poprzez wytaczanie powództwa o naprawienie szkody wyrządzonej przez członków zarządu, rady nadzorczej czy innych organów spółki.

A jak wygląda kwestia odpowiedzialności akcjonariusza? Czy akcjonariusz odpowiada za ewentualne długi spółki? Akcjonariusz nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania spółki z majątku osobistego. Oznacza to, że ryzyko akcjonariusza jest ograniczone do wysokości wykładu, jaki wniósł na pokrycie objętych akcji.

Nieco inaczej wygląda sytuacja w przypadku:

• spółki akcyjnej w organizacji – za zobowiązania odpowiadają solidarnie spółka i osoby, działające w jej imieniu, w tym akcjonariusze.
• spółki komandytowo-akcyjnej – akcjonariusz ponosi odpowiedzialność osobistą, o ile nazwisko lub firma akcjonariusza są umieszczone w nazwie spółki, lub gdy spółka reprezentowana jest przez akcjonariusza, który nie ma umocowania lub przekracza zakres posiadanego umocowania.

Czy akcjonariusz jest wspólnikiem?

Wiemy już, kim jest akcjonariusz, zatem warto przyjrzeć się kwestii, czy akcjonariusz jest wspólnikiem. Odpowiedź na to pytanie jest twierdząca. Akcjonariusz jest wspólnikiem spółki, której akcje posiada. Nie oznacza to jednak, że każdy z akcjonariuszy jest bezpośrednio zaangażowany w codzienne zarządzanie spółką. To zadanie należy do zarządu spółki, który jest odpowiedzialny za prowadzenie działalności zgodnie z interesami akcjonariuszy.  

Warto jednocześnie odróżnić akcjonariusza mniejszościowego, który pomimo udziału w kapitale zakładowym, nie ma znaczącego wpływu na prowadzone przez spółkę spawy, od akcjonariusza większościowego, który to z kolei ma decydujący wpływ na to, jakie działania podejmowane są przez spółkę i jej organy. 

Akcjonariusz a udziałowiec

Zarówno akcjonariusz, jak i udziałowiec to pojęcia, które odnoszą się do właścicieli części przedsiębiorstw. Zdarza się, że oba te terminy używane są zamiennie, choć ich znaczenie różni się pod względem formy prawnej. W jaki sposób?

Otóż akcjonariusz to właściciel akcji w spółce akcyjnej, podczas gdy udziałowiec posiada udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością (sp. z o.o.). W przypadku spółki akcyjnej akcje są bardziej płynne i łatwiejsze w sprzedaży. Analogicznie, udziały w spółce z o.o. są mniej płynne, a ich przeniesienie może wymagać zgody innych udziałowców i dokonania odpowiednich wpisów do rejestru handlowego. Niemniej pomimo powyższych różnic, zarówno akcjonariusz, jak i udziałowiec mają prawo do udziału w zyskach spółki, choć ich sposób realizacji może się różnić. Dodajmy, że akcjonariusze mogą posiadać różne rodzaje akcji, które dają im odmienne prawa i obowiązki.

Podsumowanie: Kto to akcjonariusz?

Akcjonariusz, zgodnie z definicją, to podmiot będący właścicielem akcji wyemitowanych przez spółkę akcyjną lub komandytowo-akcyjną, co nadaje mu określone prawa majątkowe i korporacyjne. Może być osobą fizyczną, prawną lub jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej. Posiadane przez akcjonariusza akcje mogą być imienne lub na okaziciela, co wpływa na sposób ich przenoszenia i identyfikację właściciela. Akcjonariusze mają prawo do udziału w zyskach spółki (np. poprzez dywidendy), prawo poboru nowych akcji oraz udziału w kwocie likwidacyjnej w przypadku rozwiązania spółki. Ponadto mają prawo do uczestniczenia w walnym zgromadzeniu, głosowania, uzyskiwania informacji o spółce i wytaczania powództw w jej imieniu. Akcjonariusze różnią się od udziałowców głównie pod względem struktury własności i praw wynikających z posiadania akcji lub udziałów.