Akcja (papier wartościowy) – to dokument, który reprezentuje część kapitału zakładowego danej spółki akcyjnej, która jest ich emitentem. Wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje akcji: imienne i na okaziciela. Posiadane akcje stanowią dowód potwierdzający uczestnictwo posiadacza (akcjonariusza) w danej spółce akcyjnej.
Co to są akcje?
Akcje to jedne z najbardziej popularnych papierów wartościowych, które łączą w sobie prawa o charakterze majątkowym i niemajątkowym, które wynikają z uczestnictwa akcjonariusza w danej spółce. Co to są papiery wartościowe w tym właśnie znaczeniu? Otóż stanowią one udziały w kapitale zakładowym danej spółki akcyjnej, co oznacza, że osoba posiadająca akcje staje się współwłaścicielem tejże spółki. Dzięki temu zyskuje on prawo do udziału w zyskach takiej spółki, czy prawo głosu na walnym zgromadzeniu. Jedna akcja zapewnia ułamek własności w spółce.
Skoro wyjaśniliśmy już, co to są akcje, czas przyjrzeć się, jakie są rodzaje akcji. Otóż akcje możemy podzielić na kilka typów, w zależności od przyjętych kryteriów. Przyjrzyjmy się temu bliżej.
Podział akcji giełdowych ze względu na uprawnienia akcjonariuszy:
- akcje zwykłe – reprezentują ułamkową własność kapitału i mogą być przedmiotem obrotu na giełdzie,
- akcje uprzywilejowane – wiążą się z nimi dodatkowe uprawnienia, takie jak pierwszeństwo w wypłacie dywidendy, czy większe znaczenie głosu na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy. Ten rodzaj akcji nie jest przedmiotem obrotu na giełdzie.
Podział akcji giełdowych ze względu na sposób przenoszenia własności:
- akcje imienne – prawo do tego rodzaju akcji ma tylko osoba fizyczna lub prawna, która została wskazana w dokumencie akcji. Takie akcje najczęściej posiadają założyciele danej spółki. Nie mogą być sprzedawane ani kupowane na giełdzie. Przed objęciem imiennych papierów wartościowych można opłacić je w 25%.
- akcje na okaziciela – prawo do tego rodzaju akcji przysługuje każdemu posiadaczowi akcji, a dane akcjonariusza nie znajdują się na dokumencie akcji. Ten typ akcji można kupować i sprzedawać na giełdzie, ale muszą być w całości opłacone przed objęciem.
Podział akcji giełdowych ze względu na formę pokrycia:
- akcje gotówkowe – rodzaj akcji pokryty wkładem pieniężnym. Wydaje się je w zamian za uiszczenie takiego wkładu pieniężnego przez akcjonariuszy. Mogą zostać wydane po częściowej zapłacie wkładu, o ile wynosi on co najmniej 25% należności. Akcje gotówkowe są akcjami imiennymi do chwili pełnej wpłaty.
- akcje aportowe – pokryte wkładem niepieniężnym. Wydaje się je w zamian za wkłady rzeczowe, czyli aporty. Taki aport może mieć formę nieruchomości, wartości niematerialnej lub prawnej. Ten typ akcji ma charakter akcji imiennych do momentu zatwierdzenia przez walne zgromadzenie sprawozdania finansowego i rachunków za drugi rok obrotowy.
Jeszcze innym rodzajem są tzw. akcje złote. Ich właściciel ma zagwarantowane m.in. prawo weta. Tego typu akcje przysługują najczęściej osobom zasłużonym dla danej spółki. W Polsce obowiązuje także tzw. złote weto. Na jego mocy Skarb Państwa może wetować niektóre uchwały oraz czynności w spółkach o znaczeniu strategicznym. Uprawnienie to jest niezbywane, a Skarb Państwa nie musi posiadać ponad 50% udziałów w danej spółce, aby nią zarządzać czy blokować określone decyzje.
Możemy się też spotkać z określeniem „akcje groszowe”. Termin ten odnosi się do papierów wartościowych o bardzo niskim nominale i niskiej wartości rynkowej, najczęściej poniżej ich wyceny.
Jak działają akcje?
Akcje działają na zasadzie obrotu na rynku giełdowym. Oznacza to, że można je kupować i sprzedawać na giełdzie, gdzie cena akcji jest ustalana na podstawie prawa popytu i podaży. Cena ta może się zmieniać w zależności od różnych czynników, takich jak wyniki finansowe spółki, sytuacja gospodarcza czy ogólne nastroje na rynku. W Polsce obrót akcjami odbywa się na GPW, czyli na Giełdzie Papierów Wartościowych.
Dodajmy, że możemy wyróżnić dwa rodzaje emisji akcji przez spółki. Są to:
- emisja założycielska – ma miejsce przy tworzeniu nowej spółki,
- kolejne emisja – odbywa się przy podwyższaniu kapitału zakładowego.
Ile kosztują akcje?
Koszt akcji jest zmienny i zależy od wielu czynników. Przede wszystkim ceny poszczególnych akcji mogą różnić się w zależności od spółki, branży, sytuacji na rynku oraz oczekiwań inwestorów. Niektóre akcje mogą być stosunkowo tanie – np. wspomniane wcześniej akcje groszowe, podczas gdy inne mogą być bardzo drogie. Ważne jest również zrozumienie, że cena akcji nie zawsze odzwierciedla rzeczywistą wartość firmy, dlatego też inwestorzy powinni dokładnie analizować dane spółki przed podjęciem decyzji inwestycyjnej.
Jeśli wartość wewnętrzna akcji jest wyższa niż jej cena na giełdzie, oznacza to, że kurs takiej akcji jest niedoszacowany. W takiej sytuacji warto kupić akcje takiej spółki. Natomiast jeśli wartość wewnętrzna akcji jest niższa od jej aktualnego kursu, to mamy do czynienia z akcją przewartościowaną. Takie akcje warto sprzedać lub – jeśli ich nie posiadamy – wstrzymać się od ich zakupu.
Co daje posiadanie akcji?
Posiadanie akcji daje inwestorowi kilka korzyści. Po pierwsze, umożliwia uczestnictwo w zyskach spółki poprzez wypłatę dywidendy. Jeśli firma osiąga zysk, jego część może być wypłacona akcjonariuszom. Po drugie, posiadanie akcji daje prawo do głosu na walnym zgromadzeniu spółki, gdzie podejmowane są ważne decyzje dotyczące funkcjonowania firmy. Ponadto inwestowanie w akcje może być również sposobem na długoterminowy wzrost kapitału, ponieważ cena akcji może rosnąć wraz z rozwojem i sukcesem spółki.
Z drugiej strony akcjonariusze mają obowiązek dokonania pełnej wpłaty na akcje. Z kolei, jeśli do danych akcji przypisany jest obowiązek powtarzających się świadczeń o charakterze niepieniężnym, akcjonariusz musi te świadczenia realizować.
Inwestowanie w akcje
Wyjaśniliśmy już, co to są akcje i jakie są najważniejsze cechy akcji. A jak w nie inwestować? Przede wszystkim decydując się na inwestowanie w akcje, warto zapoznać się z podstawowymi zasadami, jakie rządzą tym rynkiem.
Po pierwsze, kluczowe znaczenie w przypadku inwestowania ma dywersyfikacja. Dzięki rozproszeniu inwestycji na różne branże, czy klasy aktywów, zmniejszamy wpływ niekorzystnych wydarzeń na cały portfel inwestycyjny. Pod tym względem poza akcjami warto inwestować także w inne instrumenty finansowe, takie jak np. obligacje.
Po drugie, inwestowanie w akcje to dobry sposób na długoterminowe powiększanie kapitału. Z tego względu warto skupiać się na perspektywach wzrostu spółki w dłuższej perspektywie, zamiast przewidywać krótkoterminowe zmiany cen akcji.
Poza tym należy zdawać sobie sprawę, że inwestowanie w akcje zawsze wiąże się z ryzykiem, dlatego każdy inwestor musi być świadomy potencjalnych strat i przygotowany na zmiany na rynku.
Ryzyko związane z inwestowaniem w akcje
Gdy wiemy już, co to jest akcja i jak działają akcje, warto bliżej przyjrzeć się ryzyku, które związane jest w inwestowanie w różne rodzaje akcji. W końcu zakup i późniejsza sprzedaż tych papierów wartościowych może przynieść znaczące zyski, ale równie dobrze może zakończyć się stratą zainwestowanego kapitału. Dlatego też sprawdźmy, jakie rodzaje ryzyka wiążą się z inwestowaniem w akcje. Pod tym względem wyróżniamy:
- Ryzyko rynkowe – związane z ogólnymi zmianami na rynku, które to wpływają na wszystkie akcje na giełdzie niezależnie od spółki. Ryzyko tego typu wynika z czynników makroekonomicznych, takich jak: zmiany stóp procentowych, inflacja, polityka monetarna, wahania walutowe czy sytuacja gospodarcza w kraju i na świecie.
- Ryzyko specyficzne dla spółki – rodzaj ryzyka, które związane jest z indywidualną sytuacją danej spółki. Najczęściej wynika ono z problemów finansowych, zarządczych, prawnych lub operacyjnych, które mają negatywny wpływ na kurs akcji takiej spółki.
- Ryzyko branżowe – wiąże się z zagrożeniami dotyczącymi danej branży, która może być mniej lub bardziej podatna na zmiany regulacji prawnych, technologiczne innowacje czy zmieniające się preferencje konsumentów.
- Ryzyko walutowe – ten rodzaj ryzyka dotyczy inwestorów, którzy inwestują w akcje notowane w zagranicznych walutach. W takim przypadku wartość inwestycji zmienia się nie tylko z powodu zmian cen akcji, ale także ze względu na wahania kursów walutowych.
- Ryzyko płynności – ryzyko, które zależy od możliwości szybkiego zakupu i sprzedaży akcji danej spółki bez znaczącego wpływu na ich cenę. Zazwyczaj akcje dużych spółek cechują się dużą płynnością, co oznacza, że można je łatwo kupić lub sprzedać na giełdzie. Z kolei akcje mniejszych spółek mogą być mniej płynne, a co za tym idzie, realizacja transakcji po oczekiwanej cenie może być trudniejsza.
- Ryzyko stopy procentowej – zmiana stóp procentowych może wpływać na wartość akcji.
- Ryzyko inflacyjne – w tym przypadku ryzyko związane jest z wpływem inflacji na wartość inwestycji, gdyż wzrost kosztów życia może sprawiać, że zysk nominalny będzie mniejszy.
- Ryzyko polityczne – jest to ryzyko związane z niestabilnością polityczną, zmianami w polityce rządu czy konfliktami zbrojnymi, które mogą wpływać na wartość akcji.
Inwestowanie w akcje zawsze wiąże się z pewnym rodzajem ryzyka. Z tego względu zrozumienie tych zagrożeń i zastosowanie odpowiednich strategii inwestycyjnych to podstawa zyskownych inwestycji. Bo czym są akcje? To oczywiście sposób na pomnażanie kapitału. Ale jednocześnie inwestowanie w akcje wymaga odpowiedniego przygotowania, wiedzy i dyscypliny, a także świadomości ewentualnej straty.
Podsumowanie: Akcje giełdowe – co to jest?
Akcje – co to znaczy? Akcje są popularnymi papierami wartościowymi, reprezentującymi udziały w kapitale spółki akcyjnej, co oznacza prawo do udziału w zyskach, czy głosowania na walnym zgromadzeniu. Możemy wyróżnić różne rodzaje akcji, w zależności od przyjętego kryterium. Z tego względu akcje dzielą się na zwykłe i uprzywilejowane, czy na imienne i na okaziciela. Istnieją też akcje gotówkowe i aportowe. Dodatkowo wyróżnia się tzw. akcje złote i groszowe. Wartość akcji na rynku zależy od wielu czynników, takich jak stan spółki, branża, sytuacja na rynku oraz oczekiwania inwestorów.