Wspólnota majątkowa - kiedy ma znaczenie?

Co to jest wspólnota majątkowa?

Wspólnota majątkowa to rodzaj ustroju majątkowego, który polega na tym, że każdy przedmiot należący do wspólnego majątku, po ślubie staje się własnością zarówno żony, jak i męża. Poza tym taka ustawowa wspólność majątkowa oznacza, że małżonkowie mają obowiązek nawzajem się informować o stanie majątku oraz zobowiązaniach, które mogą ich obciążyć. Czy to znaczy, że w małżeństwie wszystko jest wspólne? Nie. Przyjrzyjmy się zatem, jak to jest z tą współwłasnością małżeńską, czyli co dokładnie wchodzi do majątku wspólnego małżonków.

Co wchodzi w skład majątku wspólnego małżonków?

Ustawowa wspólnota majątkowa obejmuje przedmioty majątkowe, jakie mąż i żona nabywają w trakcie trwania małżeństwa. Są to:

• wynagrodzenie za pracę każdego z małżonków,
• dochody z innej działalności każdego z małżonków,
• kwoty składek zewidencjonowane w ZUS-ie,
• środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego (z tego względu warto dokładnie zastanowić się, jakie fundusze emerytalne wybrać, aby odpowiednio zabezpieczyć małżonka na wypadek śmierci). 

A jak wygląda kwestia wspólnoty majątkowej a osobnych kont bankowych? Tak naprawdę nie ma znaczenia, że czy każde z małżonków ma osobny rachunek w banku, czy też posiadają wspólne konto bankowe. Zgodnie z kodeksem cywilnym, wspólność małżeńska oznacza, że pieniądze małżonków są wspólne. W praktyce znaczy to, że w przypadku na przykład rozwodu, majątek ten będzie rozdzielany pomiędzy małżonków, bez względu na to, na czyim koncie znajdują się pieniądze. Dotyczy to także wspólnych przedmiotów, które jedno z małżonków przechowuje w skrytce bankowej. Czym jest skrytka bankowa? Jest to miejsce w banku, w którym można przechowywać cenne przedmioty, czy dokumenty, tak aby nie wpadły one w niepowołane ręce. 

Co nie wchodzi do majątku wspólnego pomimo współwłasności majątkowej?

Wbrew pozorom wspólnota majątkowa po ślubie nie oznacza, że wszystko staje się współwłasnością obu małżonków. Wynika to z tego, że pomimo wspólności majątkowej ustawowej każde z małżonków ma swój osobisty majątek. Składają się na niego przedmioty majątkowe:

• nabyte przed powstaniem wspólności majątkowej,
• nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę,
• służące do zaspokajania osobistych potrzeb,
• uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia.

Poza tym do majątku osobistego, który nie jest objęty małżeńską wspólnością majątkową, zalicza się:

• prawa niezbywalne,
• prawa autorskie i prawa pokrewne,
• prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej,
• przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania,
• wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub innej działalności zarobkowej,
• przedmioty nabyte w trakcie małżeństwa w zamian za inne składniki majątku własnego małżonka.

Co to dokładnie oznacza? Jak ma się mieszkanie kupione przed ślubem a wspólność majątkowa? W takim przypadku, co do zasady mieszkanie będzie składnikiem majątku osobistego tylko tego małżonka, który to mieszkanie zakupił.

Jakie są rodzaje wspólnoty majątkowej małżeńskiej?

Dotychczas omawialiśmy kwestię wspólności majątkowej i tego, co wchodzi w jej skład po ślubie. Jednak nic nie stoi na przeszkodzie, aby taką umowę majątkową zmienić. W jaki sposób? Otóż małżonkowie mogą zdecydować się na takie warianty jak:

• rozszerzona wspólność majątkowa,
• ograniczona wspólność majątkowa,
• rozdzielność majątkowa,
• intercyza.

Rozszerzona wspólność majątkowa

W ramach rozszerzonej wspólności majątkowej małżonkowie mogą zadecydować, że część majątku nabyta przez jednego z nich przed ślubem, staje się współwłasnością małżeńską. W ten sposób nieruchomości zakupione przed zawarciem związku małżeńskiego będą należały do obu małżonków po ślubie.

Ograniczona wspólność majątkowa

A co oznacza ograniczona wspólnota majątkowa? W tym przypadku mamy do czynienia z sytuacją odwrotną do wspólności majątkowej rozszerzonej. W takiej sytuacji niektóre z przedmiotów nabyte w trakcie trwania małżeństwa, które normalnie zaliczylibyśmy do współwłasności łącznej małżonków, są uznawane za majątek osobisty wyłącznie jednego z nich. Czy w takim przypadku po ślubie majątek jest wspólny? Tak, ale nie dotyczy składników majątku, które z tej wspólności zostały wyłączone. 

Rozdzielność majątkowa

Z kolei rozdzielność majątkowa oznacza, że małżonkowie nie mają majątku wspólnego. Przedmioty zakupione przed i w trakcie małżeństwa, a także dochody, należą do osoby, która je nabyła. Oczywiście małżonkowie mogą wspólnie ustalić, że będą współwłaścicielami niektórych przedmiotów nabytych w trakcie małżeństwa, np. mieszkania czy samochodu. Jest to szczególnie przydatne rozwiązanie, gdy jedno z małżonków posiada duże zobowiązania lub prowadzi działalność gospodarczą, za którą odpowiada swoim majątkiem. Jak efektywnie oszczędzać w takiej sytuacji, skoro wisi nad nami widmo utraty wszystkiego? W takim przypadku warto postawić na rozdzielność majątkową, dzięki czemu sytuacja materialna drugiego z małżonków jest zabezpieczona, nawet jeśli to pierwsze będzie miało kłopoty finansowe.

Wspólnota majątkowa a intercyza

A jak się ma intercyza do wspólnoty majątkowej? Po pierwsze intercyza to rodzaj małżeńskiej umowy majątkowej, która pozwala ustalić własność dóbr, jakich dorabiają się małżonkowie po zawarciu małżeństwa. I znów, to sami małżonkowie ustalają, co dokładnie zostanie objęte intercyzą i będzie należało do majątku osobistego, a co będzie należało do wspólnoty małżeńskiej. Poza tym w ramach intercyzy można ustalić, że niektóre przedmioty staną się częścią wspólnoty małżeńskiej dopiero po jakimś czasie, np. po 5 latach małżeństwa.

Jakie znaczenie ma wspólność majątkowa w małżeństwie?

Wiesz już, co to jest majątek wspólny małżonków. Czas się zastanowić, jakie znaczenie ma wspólność majątkowa w trakcie małżeństwa.

Zacznijmy od tego, że kwestia wspólności majątkowej ma wpływ na zdolność kredytową poszczególnych małżonków. W przypadku rozdzielności majątkowej dochody współmałżonka nie są brane pod uwagę przy ocenie zdolności kredytowej przez bank. Natomiast przy wspólności małżeńskiej, nawet gdy jesteś jedynym kredytobiorcą, bank oceni dochody obojga partnerów. Do tego przy wspólnocie majątkowej oboje małżonków będą musieli wyrazić zgodę na zaciągnięcie kredytu, ponieważ uzyskanie kredytu bez zgody małżonka jest w takiej sytuacji niemożliwe. Dlatego też starając się np. o kredyt na wakacje, najczęściej będziesz musiał wypełnić oświadczenie o wspólnocie majątkowej. A jeśli jedno z małżonków przestanie spłacać swoje zobowiązania, pieniądze będą ściągane z majątku wspólnego partnerów. Taka sytuacja nie będzie miała miejsca w przypadku rozdzielności majątkowej.

Po ilu latach małżeństwa majątek jest wspólny?

Zastanawiasz się, po ilu latach małżeństwa jest wspólnota majątkowa? Jak już wspomnieliśmy, powstaje ona w chwili zawarcia małżeństwa przez małżonków. Oczywiście, o ile nie zadecydują oni inaczej. Może się tak zdarzyć, że początkowo małżonkowie wybiorą rozdzielność majątkową, którą po jakimś czasie zamienią na wspólnotę majątkową.

Kiedy ustaje wspólność majątkowa?

Wiesz już, kiedy majątek po ślubie jest wspólny. A kiedy ustaje wspólność majątkowa? Przede wszystkim wspólność ustawowa majątkowa małżeńska ustaje po śmierci jednego z małżonków. Poza tym ustanie wspólności, może nastąpić w wyniku:

• rozwodu,
• ustanowienia umownego ustroju majątkowego,
• wyroku ustanawiającego rozdzielność majątkową.

Jeśli jakiś czas po ślubie małżonkowie uznają, że lepszym rozwiązaniem w ich sytuacji jest rozdzielność majątkowa lub inny rodzaj ustroju majątkowego, mogą zdecydować się na zniesienie wspólnoty majątkowej u notariusza.

Na czym polega wspólność małżeńska?

Wspólność małżeńska to rodzaj ustroju majątkowego, który polega na tym, że z chwilą zawarcia związku małżeńskiego każdy przedmiot należący do majątku wspólnego staje się własnością żony i męża. Jednocześnie, wspólnota majątkowa nie dotyczy przedmiotów nabytych wcześniej, np. mieszkania kupionego przez jednego z małżonków jeszcze przed ślubem. Co ważne, ustawowa wspólność małżeńska to tylko jeden z rodzajów ustrojów majątkowych małżeńskich. Oznacza to, że małżonkowie mogą zdecydować się na inną formę własności majątkowej, taką jak: rozszerzona wspólność majątkowa, ograniczona wspólność majątkowa, rozdzielność majątkowa lub intercyza.

Dodajmy, że wspólność małżeńska ustaje z chwilą śmierci jednego z małżonków, w przypadku rozwodu, ustanowienia umownego ustroju majątkowego lub za sprawą wyroku ustanawiającego rozdzielność majątkową. Wspólność małżeńska ma swoje wady i zalety. Czy warto się na nią decydować? To już zależy od sytuacji danej pary wchodzącej w związek małżeński.