Postępowanie upadłościowe - czym jest, jakie są etapy?

Postępowanie upadłościowe – co to jest?

Postępowanie upadłościowe to procedura, która określa zasady wspólnego dochodzenia roszczeń wierzycieli od niewypłacalnych dłużników. Podstawą do rozpoczęcia takiego postępowania jest niewypłacalność, czyli utrata zdolności do regulowania własnych zobowiązań. Dotyczy to sytuacji, w której zobowiązania przekraczają wartość majątku, a stan ten trwa przez co najmniej 2 lata lub, gdy opóźnienia w spłacie należności przekraczają 3 miesiące. W takim przypadku wszczęcie postępowania upadłościowego jest często jedynym sposobem, aby uporać się z problemami finansowymi, w jakich znalazła się firma lub my sami.

Postępowanie upadłościowe może dotyczyć:

• przedsiębiorców, rozumianych jako osoby fizyczne, prawne lub ustawowe, które prowadzą działalność gospodarczą we własnym imieniu,
• spółek z o.o., prostych spółek akcyjnych oraz spółek akcyjnych, które nie prowadzą działalności gospodarczej,
• wspólników osobowych spółek handlowych, którzy ponoszą odpowiedzialność za zobowiązania tych spółek całym swoim majątkiem bez ograniczeń,
• wspólników spółek partnerskich,
• osób fizycznych, które nie prowadzą działalności gospodarczej.

W tym ostatnim przypadku mówimy o upadłości konsumenckiej.

Skoro wiemy już, czym jest postępowanie upadłościowe i kogo może ono dotyczyć, czas przyjrzeć się poszczególnym etapom postępowania upadłościowego. Jak zatem przebiega postępowanie upadłościowe krok po kroku?

Postępowanie upadłościowe – etapy

Na początek omówimy przebieg postępowania upadłościowego w przypadku spółki.

Etapy postępowania upadłościowego spółki

Zanim postępowanie upadłościowe zostanie wszczęte, do sądu musi wpłynąć odpowiedni wniosek w tej sprawie. W przypadku spółek może on zostać złożony zarówno przez samego dłużnika, jak i któregoś z jego wierzycieli. Gdy tylko sąd wyda postanowienie o ogłoszeniu upadłości, może rozpocząć się właściwa procedura upadłościowa. Jak ona przebiega?

Na samym początku postępowania upadłościowego dochodzi do wyznaczenia sędziego-komisarza oraz syndyka. Ten pierwszy kieruje tokiem postępowania upadłościowego i nadzoruje czynności podejmowane przez syndyka. Z kolei syndyk przejmuje na siebie zarządzanie majątkiem upadłego, czyli dłużnika. Poza tym na tym etapie sąd wzywa wierzycieli, aby zgłaszali swoje wierzytelności.

W kolejnym kroku syndyk tworzy listę wierzytelności i przedkłada ją sędziemu-komisarzowi. Następnie syndyk przystępuje do spisania inwentarza dłużnika, utworzenia masy upadłościowej i sporządzenia planu jej podziału wraz z kwotami, jakie należą się poszczególnym wierzycielom. Na tym etapie syndyk może przystąpić do upłynniania masy upadłościowej oraz spłacania wierzycieli z uzyskanych środków.

Postępowanie upadłościowe zostaje zakończone, gdy plan upadłościowy zostanie wykonany. A co w przypadku, gdy spółka nie ma majątku na pokrycie kosztów postępowania? Wówczas postępowanie upadłościowe może zostać umorzone. 

Etapy postępowania upadłościowego osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej

Przebieg postępowania upadłościowego w ramach upadłości konsumenckiej przebiega podobnie do postępowania, z jakim mamy do czynienia w przypadku spółek. A to oznacza, że proces ten składa się z następujących etapów:

• Krok 1 – złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej.
• Krok 2 – sąd upadłościowy wydaje postanowienie o ogłoszeniu upadłości konsumenckiej.
• Krok 3 – zgłaszanie wierzytelności przez wierzycieli.
• Krok 4 – likwidacja masy upadłościowej przez syndyka.
• Krok 5 – sąd wydaje orzeczenie o planie spłaty wierzycieli, umorzeniu zobowiązań bez planu spłaty lub o odmowie ustalenia planu spłaty i umorzeniu zobowiązań.
• Krok 6 – wykonanie plany spłaty.
• Krok 7 – oddłużenie, czyli umorzenie zobowiązań. 

Jak widać, postępowanie upadłościowe to dosyć złożony proces. Przyjrzyjmy się zatem, ile on kosztuje i ile trwa.

Koszty postępowania upadłościowego

W przypadku postępowania upadłościowego przedsiębiorstwa należy wnieść opłatę za wniosek o ogłoszeniu upadłości. Obecnie wynosi ona 1000 zł. Poza tym do kosztów postępowania upadłościowego należy doliczyć zaliczki na wydatki związane z postępowaniem. A to wiąże się z wydatkiem rzędu 6800 zł.

Z kolei koszty postępowania upadłościowego osoby fizycznej wynoszą na ogół od 3000 do 5000 zł.

Postępowanie upadłościowe – ile trwa?

To, jak długo trwa postępowanie upadłościowe spółki czy osoby fizycznej, zależy od wielu czynników. W przypadku upadłości konsumenckiej samo rozpatrzenie wniosku o upadłość może zająć około 2 miesięcy. Z kolei syndyk ma 6 miesięcy na likwidację majątku upadłego. Oznacza to, że w teorii właściwe postępowanie upadłościowe powinno trwać zazwyczaj od 6 miesięcy do 1 roku, przy czym plan spłaty wierzycieli nie powinien być dłuższy niż 36 miesięcy. Jednocześnie, jeśli zostanie ustalone, że upadły doprowadził do niewypłacalności lub w znacznym stopniu zwiększył jej stopnień umyślnie, lub na skutek niedbalstwa, plan spłaty wierzycieli powinien zostać ustanowiony na okres od 36 do 84 miesięcy. Natomiast, jeśli upadły nie posiada żadnego majątku, postępowanie upadłościowe będzie przebiegało szybciej i powinno zakończyć się w ciągu kilku miesięcy.

A jak to wygląda w przypadku spółek? W takim przypadku postępowanie upadłościowe trwa zazwyczaj 2-3 lata.

Musimy jednak wziąć pod uwagę, że zarówno syndyk, jak i sąd mogą nie mieć w danym okresie wystarczających mocy przerobowych. W takim przypadku postępowanie upadłościowe może się wydłużyć.

Jakie są skutki postępowania upadłościowego?

Na skutek ogłoszenia upadłości dłużnik traci możliwość zarządzania własnym majątkiem. Do tego składniki masy upadłościowej zostają sprzedane na poczet pokrycia roszczeń wobec wierzycieli. Jednak wbrew pozorom nie jest to proces negatywny. Dzięki niemu można wyjść z długów, polepszyć swoją sytuację finansową i nauczyć się, jak oszczędzać pieniądze. Zwłaszcza że postępowanie upadłościowe nie musi wiązać się z definitywnym zamknięciem działalności.

Podsumowanie: Postępowanie upadłościowe – na czym polega?

Postępowanie upadłościowe to proces, który ma na celu spłacenie wierzycieli przez dłużnika. Jest ono wszczynane, gdy firma bądź osoba fizyczna tracą płynność finansową i nie są w stanie samodzielnie uregulować własnych zobowiązań przez dłuższy czas. Postępowanie upadłościowe może dotyczyć osób, które nie prowadzą działalności gospodarczej. W takim przypadku mówimy o upadłości konsumenckiej. Poza tym postępowanie upadłościowe może dotyczyć przedsiębiorców, którzy prowadzą działalność gospodarczą, spółek z o.o., prostych spółek akcyjnych i spółek akcyjnych, wspólników osobowych spółek handlowych, którzy odpowiadają za spółkę całym swoim majątkiem oraz wspólników spółek partnerskich. Postępowanie upadłościowe wszczynane jest na wniosek składany do sądu. Następnie cały proces składa się z takich etapów jak: wyznaczenie sędziego-komisarza i syndyka, sporządzenie listy wierzytelności, przygotowanie spisu inwentarza i planu podziału masy upadłościowej, upłynnienie masy upadłościowej i spłacenie roszczeń wierzycieli. A ile trwa postępowanie upadłościowe spółki bądź osoby fizycznej, nieprowadzącej działalności? W zależności od stopnia skomplikowania może to zająć od kilku miesięcy do kilku lat. Najważniejsze jednak jest to, że czasem postępowanie upadłościowe to jedyny sposób na to, jak wyjść z długów i Krajowego Rejestru Dłużników.

Anna Błażejewska-PłacheckaZobacz artykuły autora

Data dodania: 10.10.2023