Obligacje komunalne - czym są i na czym polegają?

Obligacje komunalne – co to?

W dużym skrócie obligacje to dłużne instrumenty finansowe. Klasyfikuje się je jako papiery wartościowe. Inwestowanie w nie polega na zakupie obligacji wyemitowanych przez emitenta. Ten zobowiązuje się do ich odkupienia w określonym czasie oraz w określonej stawce (np. procentowy wzrost wartości inflacji rok do roku). Obecnie na rynku wyróżnia się różne rodzaje obligacji. Należą do nich m.in.:

• obligacje Skarbu Państwa;
• obligacje korporacyjne;
• obligacje zamienne;
• obligacje z dyskontem;
• obligacje indeksowane inflacją;
• obligacje komunalne;
• i inne.

Przed podjęciem decyzji inwestycyjnej warto zapoznać się z dokładną specyfiką danego typu inflacji. My skupimy się na tym, co to są obligacje komunalne. W dużym skrócie sa to papiery dłużne emitowane przez jednostki samorządu terytorialnego, w tym: gminy, miasta, powiaty i województwa. Podstawowe rodzaje tych obligacji to: krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe. Do tego wyróżnia się obligacje komunalne skierowane do wybranych podmiotów, obligacje sprzedawane w ofercie publicznej, obligacje gminne, obligacje powiatowe i obligacje wojewódzkie.

Jakie jest ryzyko obligacji komunalnych? Co do zasady nie ustanawia się tu dodatkowych zabezpieczeń. Dzięki temu emisja obligacji oraz obsługa zadłużenia nie generują dużych nakładów finansowych ze strony gminy. Dla inwestora gwarancją zwrotu pieniędzy jest to, że jednostka samorządu terytorialnego odpowiada swoim całym majątkiem.

Aby wyemitować obligacje komunalne, samorząd musi spełnić następujące warunki:

• określenie celu w liście emisyjnym (informacja, na co zostaną przekazane pozyskane z obligacji środki):
• określenie wynagrodzenia oferowanego obligatariuszom (wysokość odsetek).

Kto emituje obligacje komunalne?

Wspomniano już o tym, kto wydaje obligacje komunalne. To jednostki samorządu terytorialnego. Zgodnie z prawem mogą robić to m.in.: gminy wiejskie, gminy miejskie, powiaty i województwa w zależności od tego, jak wyglądają ich bieżące potrzeby inwestycyjne. Podstawą prawną tego typu działalności jest Ustawa o obligacjach z 2015 roku.

Z doświadczenia wiemy jednak, że obligacje komunalne (zwane też samorządowymi lub municypalnymi) wciąż nie są powszechnie stosowane przez samorządy. To ciekawy sposób na pozyskanie finansowania dla inwestycji prowadzonych w celu rozwoju samorządu. Być może w najbliższych latach popularność emisji obligacji tego typu wzrośnie.

Emisja obligacji komunalnych poprzedzona jest określoną procedurą. Przede wszystkim organ samorządu musi podjąć stosowną uchwałę. W niej podaje się źródło środków przeznaczonych na pokrycie kosztów emisji oraz cel, na jaki zostaną przekazane pozyskane z obligacji pieniądze. Następnie uchwała podlega ocenie, której dokonuje Regionalna Izba Obrachunkowa. Jeżeli nie ma ku temu przeciwwskazań, to wydawana jest zgoda na emisję obligacji. Zdarza się jednak, że Regionalna Izba Obrachunkowa odmówi wydania zezwolenia w trosce o to, aby samorząd nie popadł w duże zadłużenie.

Za każdym razem należy przeprowadzić dokładną analizę tego, czy ten rodzaj finansowania inwestycji jest wskazany w danym samorządzie, czy to się opłaca oraz, czy pozyskane środki zaspokoją potrzeby finansowe inwestycji. Gdzie kupić obligacje komunalne? Często w imieniu samorządu analizę oraz pozostałe działania związane z emisją wykonuje bank na podstawie wzajemnie podpisanej umowy. To instytucja finansowa odpowiada wówczas za osiągnięcie progu sprzedaży. Bank może przejąć całą emisję lub jej część. Następnie odpowiada za przyjmowanie pieniędzy od inwestorów, a następnie za wypłacanie im należnych odsetek, które są zarobkiem obligatariuszy.

Osoba posiadająca obligacje komunalne może nimi obracać. Tu również z pomocą przychodzi bank obsługujący emisję. To on umożliwia sprzedaż i kupno obligacji komunalnych na rynku wtórnym.

Cel emisji obligacji komunalnych

Wiesz już, na czym polega emisja obligacji komunalnych. Za ich emitowanie odpowiadają jednostki samorządu terytorialnego. Oczywiście każda emisja powinna mieć określony cel. Ten podaje się już na etapie uchwały w organie samorządu. Z punktu widzenia inwestorów ważne jest to, że środki pozyskane z obligacji przeznaczane są na finansowanie lokalnych przedsięwzięć. W praktyce oznacza to, że dzięki temu wspiera się lokalną gospodarkę.

Samorządy emitują obligacje komunalne po to, aby finansować takie inwestycje, jak m.in.:

• budowa lub modernizacja infrastruktury komunalnej (np.: wodociągi, sieci gazowa, oczyszczalnie ścieków);
• budowa lub modernizacja infrastruktury komunikacyjnej (remont dróg, wymiana autobusów itd.);
• budowa obiektów sportowych i rekreacyjnych dla lokalnej społeczności (np. hale sportowe, boiska, baseny itd.);
• budowa obiektów użyteczności publicznej (np. domy samopomocy);
• budowa szkół, przedszkoli i żłobków;
• stworzenie strefy przemysłowej w celu przyciągnięcia zewnętrznych inwestorów;
• itd.

Co do zasady pieniądze te powinny zostać przeznaczone na realny rozwój terytorium lokalnego oraz na zaspokojenie bieżących potrzeb lokalnych mieszkańców. Środki pozyskane z emisji obligacji komunalnych nie powinny służyć celom rozrywkowym itd. Każdy wydatek powinien być odpowiednio zaplanowany i uzasadniony. Na barkach władz samorządu spoczywa duża odpowiedzialność za rozsądne wydanie pieniędzy pozyskanych od obligatariuszy.

Obligacje komunalne – wady i zalety

Oczywiście obligacje komunalne mają swoje wady i zalety. Podstawowe wady to m.in.:

• konieczność przeprocesowania uchwały i uzyskania zgody organu samorządu na emisję;
• podleganie samorządu ocenie zewnętrznej instytucji;
• konieczność uzyskania opinii Regionalnej Izby Obrachunkowej.

Podstawowe zalety obligacji komunalnych to m.in.:

• szybkie pozyskanie środków na inwestycje lokalne;
• niższe koszty pozyskania środków, niż w przypadku kredytu;
• relatywnie prosty proces prowadzący do emisji obligacji;
• dowolność w wyborze oprocentowania i sposobu wykupu obligacji;
• możliwość współfinansowania inwestycji ze środków unijnych przy wykorzystaniu finansowania z obligacji;
• pozyskiwanie środków w transzach.

Z pewnością przedstawiciele jednostek samorządu terytorialnego powinni zapoznać się ze specyfiką obligacji komunalnych, jako opcji pozyskania finansowania na swoje inwestycje.

Obligacje komunalne – oprocentowanie

Samorządy mogą emitować obligacje ze stałym lub ze zmiennym oprocentowaniem. Dostępne są też obligacje zerokuponowe, czyli z tzw. dyskontem. Te ostatnie dostępne są w obniżonej cenie. Oprocentowanie ustalane jest przez emitenta. Standardowo w Polsce jednostki samorządu terytorialnego stawiają na oprocentowanie zmienne. Zazwyczaj oscyluje ono w granicach 6-8%, jednak to się zmienia, dlatego warto weryfikować to na bieżąco.

Interesuje Cię inwestowanie? W naszych artykułach pisaliśmy o różnych sposobach lokowania kapitału. Wśród nich znajdują się nie tylko obligacje, ale również m.in. fundusze ETF. Zachęcamy do zapoznania się z naszymi artykułami o pokrewnej tematyce.

Łukasz GłębockiZobacz artykuły autora

Data dodania: 07.01.2025