Czy wiesz, że twoje dane osobowe każdego dnia są w niebezpieczeństwie? Cyberprzestępcy stają na głowie, aby wejść w posiadanie informacji, za pomocą których wyczyszczą twoje konto bankowe, zaciągnął w twoim imieniu kredyt, lub posłużą się twoją tożsamością do popełnienia innych przestępstw. Sprawdź, co to jest kradzież tożsamości i jak zabezpieczyć się przed kradzieżą tożsamości w internecie.

Spis treści:

Kradzież tożsamości – definicja

Kradzież tożsamości to przestępstwo, które polega na wykorzystaniu cudzych danych osobowych bez zgody ich właściciela w celu uzyskania korzyści finansowych lub popełniania innych przestępstw. Najczęściej dane te służą oszustom do nielegalnego otwierania kont bankowych na cudze nazwisko, zaciągania pożyczek i kredytów, dokonywania zakupów online czy podszywania się pod inną osobę. W czasach, gdy dostęp do internetu jest powszechny, a cyfryzacja dotyczy praktycznie każdego aspektu naszego życia, kradzież tożsamości w internecie, stała się poważnym zagrożeniem dla każdego z nas.

Na czym polega kradzież tożsamości?

W praktyce kradzież tożsamości polega na uzyskaniu dostępu do informacji osobistych, takich jak: numer PESEL, numer dowodu osobistego, numer konta bankowego, danych karty płatniczej czy danych do logowania do różnych usług online, w tym naszego rachunku bankowego. Do najpopularniejszych metod kradzieży tożsamości zaliczamy: 

  • Phishing – oszuści podszywają się pod zaufane instytucje, znane sklepy i inne platformy, wysyłając fałszywe e-maile lub wiadomości SMS, które wyglądają na autentyczne. Wszystko po to, aby nakłonić ofiarę do podania danych, takich jak login, hasło czy numer karty kredytowej.
  • Vishing – to forma phishingu, która realizowana jest za pośrednictwem telefonu. Polega na tym, że przestępcy dzwonią do ofiary, podszywając się pod pracownika banku, firmy telekomunikacyjnej, kuriera lub przedstawiciela innej instytucji i próbują wyłudzić poufne informacje.
  • Skimming – jest to kradzież danych z kart płatniczych za pomocą specjalnych urządzeń, które przestępcy montują na bankomatach lub terminalach płatniczych. Dane te są później wykorzystywane do dokonywania nieautoryzowanych transakcji.

Każda z tych metod może mieć poważne konsekwencje dla ofiary. Jakie?

Kradzież tożsamości – skutki

Skutki kradzieży tożsamości są zarówno nieprzyjemne, jak i długotrwałe.

Przede wszystkim kradzież tożsamości może dla ciebie oznaczać poważne problemy finansowe, jeśli przestępcy przeleją pieniądze z twojego konta na swój rachunek, zrobią za nie zakupy, lub - co gorsza -na twoje nazwisko zaciągną kredyt. W taki sposób mogą wyparować twoje oszczędności, a ewentualne zadłużenie będziesz musiał spłacić sam.

W samym III kwartale 2023 roku odnotowano ponad 2500 prób wyłudzenia kredytów. Co więcej, w wyniku kradzieży tożsamości każdego dnia próbowano ukraść aż 1,1 mln złotych. Te statystyki pokazują, jak dużym problemem jest kwestia wyłudzania, przejmowania danych osobowych i innych oszustw w internecie.

Jeśli to nie przekonuje cię, aby zacząć zastanawiać się, jak uniknąć kradzieży tożsamości w internecie, to może kolejne przykłady negatywnych konsekwencji cię do tego skłonią. O czym mowa?

Czy wiesz, że przestępcy mogą wykorzystać skradzioną tożsamość do popełnienia przestępstwa? W takim przypadku na początku w świetle prawa będziesz nie tyle poszkodowanym, co oskarżonym. Po pierwsze będziesz musiał udowodnić swoją niewinność. Po drugie, a bywa to znacznie trudniejsze, będziesz musiał zawalczyć o odzyskanie dobrego imienia.

Kradzież tożsamości – gdzie zgłosić?

Załóżmy, że padłeś ofiarą oszustów i twoje dane zostały wykradzione. Co powinieneś zrobić w takiej sytuacji?

Przede wszystkim, jeśli przestępcy mają twój PESEL oraz numer i serię dowodu osobistego, zgłoś to w dowolnym urzędzie gminy lub miasta. Dzięki temu twój dowód osobisty zostanie zastrzeżony i nikt nie będzie w stanie posłużyć się nim do zaciągnięcia pożyczki czy podpisania umowy. Poza tym udaj się na policję.

Do tego o kradzieży danych poinformuj różnych usługodawców, w tym bank, tak aby zabezpieczyć się przed próbami wykorzystania twoich pieniędzy przez oszustów.

Co grozi za kradzież tożsamości?

A co na temat kradzieży tożsamości mówi kodeks karny? Zacznijmy od tego, że w polskim prawie nie ma przepisów, które dotyczą bezpośrednio kradzieży tożsamości. W tego typu przestępstwach stosuje się przepisy dotyczące:

  • podszywania się pod kogoś dla korzyści finansowych lub osobistych (art. 190a §2),
  • uzyskania bezprawnego dostępu do systemu informatycznego (art. 267 §2),
  • stosowania phishingu (art. 287 §1).

Zatem, jeśli dojdzie do kradzieży tożsamości, jaka kara grozi przestępcy? W przypadku podszywania się pod kogoś jest to kara pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat. Z kolei phishing wiąże się z karą pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat. Natomiast bezprawne uzyskanie informacji podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności lub pozbawiania wolności do lat 2. 

Problem polega jednak na tym, że nie jest łatwo złapać cyberprzestępców. Dlatego w przypadku kradzieży tożsamości najlepiej postawić na zapobieganie.

Kradzież tożsamości – jak się chronić?

Jak możesz ustrzec się przed kradzieżą tożsamości? Oto kilka sprawdzonych metod:

  • Stosuj silne hasła i regularnie je zmieniaj.
  • Zainstaluj na komputerze oprogramowanie antywirusowe i systematycznie je aktualizuj.
  • Ustaw dwuskładnikowe uwierzytelnianie przy logowaniu do banku, poczty, mediów społecznościowych i innych platform.
  • Nie udostępniaj swoich danych osobowych w internecie.
  • Unikaj publicznej sieci WI-FI.
  • Monitoruj zabezpieczenia SSL, a także sprawdzaj poprawność adresu stron www, aby upewnić się, że nie logujesz się na fałszywe strony internetowe.
  • Unikaj klikania podejrzanych linków – zanim w nie wejdziesz, sprawdź, czy pochodzą z rzetelnego źródła.

Podsumowanie: Kradzież tożsamości – co to jest?

Kradzież tożsamości polega na przejęciu i wykorzystaniu cudzych danych osobowych. Za ich pomocą przestępcy wyłudzają kredyty, przeprowadzają nieautoryzowane transakcje, czy popełniają inne przestępstwa. Ofiary kradzieży tożsamości mogą borykać się z problemami finansowymi, gdy na ich nazwisko zostaną zaciągnięte kredyty lub przeprowadzone transakcje, których nie byli świadomi. Jak zatem uniknąć kradzieży tożsamości? Przede wszystkim, należy zachować ostrożność w udostępnianiu swoich danych osobowych, szczególnie w internecie. Poza tym, jeśli do takiej kradzieży dojdzie, należy powiadomić urząd gminy, policję oraz bank.

Źródła: