Wiele gospodarstw domowych w Polsce ma problem ze spięciem swojego budżetu. Spowodowane jest to m.in. złymi nawykami oraz nieodpowiednim gospodarowaniem pieniędzy. W konsekwencji dochodzi do tego, że wydaje się więcej, niż rzeczywiście się zarabia. To prosta droga do wpadnięcia w problemy z długami. W tym artykule sprawdzimy, jak się przed tym uchronić. Dowiedz się, co to jest budżet domowy, co się na niego składa oraz jak go prowadzić, aby generować oszczędności.
Spis treści:
Co to jest budżet domowy?
Zacznijmy od tego, co to budżet domowy. Choć w teorii każdy z nas wielokrotnie o nim słyszał, to jednak w praktyce okazuje się, że nie potrafimy go planować oraz nad nim panować. Nie do końca też zdajemy sobie sprawę z tego, co się na niego składa. Podstawowa definicja budżetu domowego wskazuje na to, że jest to zestawienie wszystkich przychodów i wydatków członków danego gospodarstwa domowego. Zestawienie to wskazuje na to, ile pieniędzy w danym okresie wpłynęło do wspólnego budżetu, a ile z niego zostało wydane. Dobrze zaplanowany i konsekwentnie realizowany powinien prowadzić do gromadzenia comiesięcznych oszczędności.
Niestety w Polsce wciąż niewystarczająca jest świadomość społeczna w zakresie tego, jak zaplanować budżet domowy. W konsekwencji wiele gospodarstw rezygnuje z jego prowadzenia, co działa na ich szkodę. W ten sposób traci się kontrolę nad przychodami i wydatkami i bardzo łatwo wpaść w spiralę długów. Jednocześnie w takich warunkach trudno o generowanie oszczędności i odkładanie pieniędzy na przyszłość czy też w postaci poduszki finansowej. To tylko pokazuje, jak duże znaczenie ma budżet domowy. Jeżeli jeszcze go nie prowadzisz, to niezwłocznie zacznij.
Co się składa na budżet domowy?
Zanim przejdziemy do tego, jak prowadzić budżet domowy, warto dokładnie zapoznać się z tym, co wchodzi w jego zakres. Jak już wspomniano, jest to zestawienie wszystkich przychodów i wydatków osób tworzących dane gospodarstwo domowe. W praktyce jako przychody do budżetu klasyfikowane są m.in.: wynagrodzenie za pracę, stypendia, świadczenia społeczne, nagrody, odsetki z lokat lub inwestycji, zwroty podatków, premie okresowe czy też inne źródła dochodów.
Wszystkie przychody zestawia się z wydatkami. Wiele z wydatków jest podobnych w przypadku większości gospodarstw domowych w Polsce. Mowa tu kosztach związanych z: opłatą za mieszkanie, opłatą za media, ratami kredytów, składkami ubezpieczeniowymi, zakupem żywności, zakupem leków, zakupem paliwa, zakupem ubrań i innych przedmiotów. W budżecie domowym uwzględnie się każdy najmniejszy wydatek, niezależnie od tego, czy płacimy za przedszkole dziecka, czy za wyjście do restauracji lub naszą zachciankę w postaci elektronicznego gadżetu.
Wiedza na ten temat pozwala lepiej zrozumieć, jak podzielić budżet domowy i lepiej go ogarnąć. Wynik zestawienia wskazuje bezpośrednio na to, czy w danym miesiącu w budżecie została nadwyżka w postaci oszczędności, czy jednak wydatki przekroczyły wysokość przychodów i powstał deficyt. Bardzo ważne jest kontrolowanie tego i świadome oszczędzanie. Niestety badania na temat tego, jak oszczędzają Polacy, wskazują na to, że wciąż niewielki odsetek z nas gromadzi jakiekolwiek oszczędności.
Jak prowadzić budżet domowy?
Nie trzeba posiadać rozwiniętych umiejętności analitycznych oraz nowoczesnych programów, aby wiedzieć, jak zrobić budżet domowy. Przede wszystkim liczą się chęci, poświęcony czas oraz systematyczność i skrupulatność. To one w dużej mierze decydują o tym, czy domowy budżet prowadzony jest poprawie i warto to kontynuować.
Obecne życie jest coraz bardziej dynamiczne. Na co dzień jesteśmy zabiegani i często brakuje nam czasu na odpoczynek. To sprawia, że większość gospodarstw domowych rezygnuje z prowadzenia budżetu domowego po kilku tygodniach lub miesiącach. Ten brak konsekwencji i systematyczności może przynieść opłakane skutki. Warto zorganizować swój czas w ten sposób, aby kontynuować rozpoczęte zestawienie i dążyć do wypracowywania nadwyżki miesiąc w miesiąc.
Gdy nauczysz się, jak oszczędzać pieniądze w budżecie domowym, to możliwe będzie ich skuteczne inwestowanie. Te ostatnie jest bardzo ważne, ponieważ brak inwestycji może skutkować tym, że oszczędności szybko się rozejdą. Lepiej temu zapobiec, zachowując poduszkę finansową w przypadku nieprzewidzianych wydatków. Jeżeli zastanawiasz się nad tym, w jakiej walucie oszczędzać, to rekomendujemy dywersyfikację w postaci 2-3 walut, aby zredukować ryzyko wahań kursów i zawirowań w gospodarce. W kantorze z powodzeniem można wymieniać już małe kwoty.
Prowadzenie budżetu domowego to nie tylko wpisywanie kwot w odpowiednie rubryki w Excelu lub zeszycie. To przede wszystkim odpowiedzialne wydawanie każdej złotówki. Czasami warto kilkukrotnie zastanowić się nad tym, czy zakup danego przedmiotu w danej sytuacji materialnej gospodarstwa domowego jest uzasadniony. Wielokrotnie okazuje się, że lepiej zrezygnować z tego zakupu i zaoszczędzić te pieniądze, a gratyfikacja przyjdzie z czasem.
W kontekście tego, jak planować budżet domowy i go prowadzić, bardzo ważne jest również to, aby ustalać sobie realne cele budżetowe. To one są motywatorem do odpowiedzialnego działania i wydawania pieniędzy. Dla jednych celem będzie odłożenie na wycieczkę czy zakup samochodu, a dla innych nadpłacenie kredytu hipotecznego w banku. Cele mogą być różne, a ich osiągnięcie możliwe będzie, dzięki systematycznemu, konsekwentnemu i dobrze prowadzonemu budżetowi domowemu.
Jak zaplanować budżet domowy krok po kroku?
Jak zaplanować domowy budżet, aby się spiął i pozwolił na gromadzenie oszczędności? Ten etap warto podzielić na kilka kluczowych kroków.
Pierwszym z nim jest określenie, jakie są łączne miesięczne przychody gospodarstwa domowego. Pod uwagę należy wziąć wszystkie stałe źródła przychodów każdego z domowników. To przede wszystkim: wynagrodzenie za pracę, stypendia, świadczenia socjalne, odsetki z lokaty lub inwestycji. Do tego w budżecie powinna pojawić się pozycja na nieregularne i dodatkowe przychody, w tym m.in. premie okresowe, wynagrodzenie za dodatkową pracę czy też środki uzyskane w wyniku sprzedaży różnych rzeczy. W ostatnich latach portale aukcyjne zyskują na popularności i sprzedajemy na nich wiele rzeczy, z których na co dzień już nie korzystamy. To jedna z opcji na podreperowanie domowego budżetu.
Drugim krokiem jest ustalenie wydatków gospodarstwa domowego. Te dzieli się na stałe oraz nieregularne i konsumpcyjne. Wydatki stałe ponosimy w takiej samej lub podobnej wysokości co miesiąc. Wchodzą w nie m.in.: opłaty za media, internet, telefon, czynsz mieszkania, ubezpieczenie, raty kredytu, zakup paliwa do auta, zakup biletu miesięcznego na komunikację miejską, opłata za przedszkole i zajęcia dodatkowe dla dzieci.
Do wydatków nieregularnych i konsumpcyjnych zaliczane są: zakupy spożywcze, leki, rozrywka i kultura, sport, kosmetyki, ubrania, wyjścia na miasto, wyjazdy, wizyty u lekarza, prezenty, naprawa samochodu, elektronika, zabawki, alkohol itd. W tej kategorii znajduje się szeroki zakres wydatków i różnią się one w zależności od liczby członków gospodarstwa domowego oraz ich potrzeb i preferencji. Ważne, aby żadnego z tych wydatków nie pominąć. Mają one bardzo duże znaczenie w kontekście tego, jak obliczyć budżet domowy. Za nim zaczniesz zastanawiać się nad tym, w co inwestować pieniądze, musisz wiedzieć, jak oszczędzać pieniądze. Do popularnych sposobów należy m.in. metoda 6 słoików.
Po zebraniu wszystkich przychodów i wydatków można przejść do analizy. W ten sposób zrozumiemy, czy w naszym budżecie pozostaje nadwyżka, czy raczej generujemy deficyt i wydajemy więcej, niż zarabiamy. Jeżeli wydatków jest zbyt dużo, to należy niezwłocznie poszukać oszczędności. Warto zrezygnować z zakupu przedmiotów, których nie potrzebujemy czy też z ponadprogramowego wyjścia na miasto ze znajomymi. Generuje to wydatki, które ograniczają naszą zdolność do oszczędzania. Warto też poszukać inspiracji dotyczących tego, jak oszczędzić na jedzeniu czy też poznać najważniejsze zasady skutecznego oszczędzania.
Aby uzyskać optymalny efekt, trzeba też wiedzieć nie tylko jak stworzyć budżet domowy, ale następnie jak kontrolować swój budżet domowy w dłuższej perspektywie. Niestety z reguły ten ostatni aspekt jest największym problemem wśród gospodarstw domowych w Polsce. Zachęcamy do tego, aby dokładnie przyjrzeć się swoim finansom i stworzyć budżet domowy Twojego gospodarstwa. Pozwoli Ci to jeszcze lepiej ogarnąć sprawy finansowe i planować swoje kolejne cele budżetowe.